پترولوژی سنگ های دگرگونی شمال و شمال غربی نهاوند

چکیده منطقه مورد مطالعه بخشی از زون سنندج-سیرجان می باشد که در شمال و شمال غربی شهرستان نهاوند قرار دارد. سنگ های دگرگونی منطقه به دو گروه اصلی فلدسپات - کوارتز شیست و مرمر تقسیم می شوند. سه دسته دگرشکلی pre d1، d1 و d2، فابریک های منطقه را بوجود آورده اند. دگرشکلیpre d1 ، با دگرگونی m1 مطابقت دارد و دگرشکلی d1 دگرشکلی اصلی در منطقه است و با دگرگونی m2 هم خوانی دارد. دگرشکلی d3 به صورت ریزچین ها و چین های جناغی در منطقه گسترش دارد و فاز دگرگونی دیگری با این دگرشکلی رخ نداده است. بر اساس ترکیب کانیایی در حال تعادل، دو نوع آلکالی فلدسپات-کوارتز شیست شناسایی شد که یکی دارای تالک و دیگری فاقد تالک است. محاسبات ترمودینامیکی بر مبنای نتایج حاصل از تجزیه های شیمیایی الکترون مایکروپروب بر روی فلدسپات-کوارتز شیست و تحلیل های شراینمیکرز در دو زیر سیستم kfash، kmash و سیـــستم کامل ترکیبی kfmash صورت گرفت. در سیستم kfmash با در نظر گرفتن فازهای: کلریت، فنژیت، فلوگوپیت، آلکالی فلدسپات و تالک به همراه فازهای اضافی کوارتز و آب، یک نقطه نا متغیر و 5 منحنی واکنشی تک متغیره بدست می آید. مجموعه تالک-فنژیت–آلکالی فلدسپات توسط واکنش های talc + phengite + h2o = chlorite + k-feldespar + quartz و talc + phengite + k-feldespar = phlogopite + quartz + h2o در محدوده فشار بالای سیستم قرار گرفته است. این پاراژنز به عنوان پاراژنز پایدار در دگرگونی m1، در مرحله فرورانش از مجموعه مراحل تکامل تکتونیکی زون سنندج-سیرجان تشکیل شده است. از طرفی در این سیستـم پاراژنز کلریت – آلکالی فلدسپــات توسط واکنــش های: talc + chlorite + k-feldespar = phlogopite + quartz + h2o و chlorite + k-feldespar + quartz + h2o = phengite + phlogopite در محدوده فشار – دمای کم پایدار است. با توجه به فشار پایین بدست آمده برای این مجموعه به عنوان پاراژنز پایدار در دگرگونی m2، کوارتز-شیست های فاقد تالک در مرحله بالا آمدگی از مراحل تکاملی زون سنندج-سیرجان تشکیل شده اند. مجموعه سنگ های تالک-آلکالی فلدسپات-کوارتز شیست که در زون فرورانش تحت شرایط فشار بالا تشکیل گردیده اند، در حین بالا آمدگی از دگرگونی برگشتی توسط سنگ های مجاور محافظت شده اند. دگرشکلیd3 و فابریک های وابسته به این دگرشکلی به برخورد میان پلیت آفروعربی و خرده قاره ایران مرکزی وابسته است. کلمات کلیدی: نهاوند، زون سنندج-سیرجان، دگرگونی فشار بالا، سیستم kfmash، پاراژنز، تالک – فنژیت – آلکالی فلدسپات.